Regularmente WWF-NL a ekspresá su preokupashon tokante e falta di supervishon i ehekushon di maneho rondó di naturalesa i aktividatnan di konstrukshon (ilegal) ku ta tuma lugá (prinsipalmente) na kosta. E rapòrt di Inspekshon di Medio Ambiente i Transporte (Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT)) i un investigashon ku WWF mes a laga hasi, ta konfirmá ku e prosesonan rondó di dunamentu di pèrmit na Hulanda Karibense no ta transparente òf no ta ser apliká bon. E rekomendashonnan di e rapòrt di ILT ta duna guia pa mehorá esaki.

Dia 16 di yüni 2023, Ministerio di Infrastruktura i Maneho di Awa a publiká un rapòrt di Inspekshon di Medio Ambiente i Transporte. E rapòrt ta trata e ehekushon di tareanan di VTH pa ku medio ambiente, konstrukshon i naturalesa na enkargo di e entidatnan públiko di Boneiru, St. Eustatius i Saba. VTH ta para pa Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving, pues Dunamentu di Pèrmit, Supervishon i Ehekushon. Wereld Natuur Fonds (WWF-NL) ta kontentu ku e investigashon i e rekomendashonnan ku ta ser hasí. Ta bon ku awor e rapòrt akí ta duna klaridat i ta hasi rekomendashonnan pa mehorashon.

Corals in Bonaire, Dutch Caribbean

Koralnan na Boneiru © WWF-NL / Pieter de Groot

Wereld Natuur Fonds, a base di su propio investigashon, a haña e mesun resultadonan ku e rapòrt di ILT. Protekshon di e koral di Hulanda Karibense ta importante pa naturalesa i biodiversidat, pero tambe pa sostené ekonomia di e islanan. Ekonomia i prosperidat di e islanan ta estrechamente relashoná ku un industria di turismo ku ta floresé i prosperá. E koral rondó di e islanan ta loke ta atraé turismo. Sinembargo, ora tin proyektonan (grandi) di konstrukshon, hopi biaha no ta tene kuenta sufisiente ku e efektonan riba naturalesa i medio ambiente, i pues kon e koral ta ser afektá. Asina a krea por ehèmpel playanan ilegal na Boneiru (di kual e santu ta laba bai riba e koral i stek esaki), òf e konstrukshon ilegal di kaya i edifisio pa un resort na St. Eustatius, ku ta pone ku sushi i material di konstrukshon ta laba bai den laman, i bai resultá riba e koral.

Naturalesa i e koral ku ta asina importante pa ekonomia di e islanan, ta paga e preis. Ora ta hasi eskohonan pa ku desaroyo ekonómiko, e islanan no ta wak òf tene kuenta sufisiente ku e efektonan riba naturalesa i partikularmente riba e koral. Ademas gobièrnu Hulandes tampoko no a demostrá masha responsabilidat pa ku esaki.

Ku e resultadonan i rekomendashonnan di e rapòrt di ILT, awor por tuma pasonan pa mehorá esaki. Nos ta aplaudí un di e rekomendashonnan pa krea mas distansia entre e gobièrnu lokal i e dunamentu di pèrmit, pa medio di un servisio di medio ambiente. Esaki lo pone e manera di traha na Hulanda Karibense riba e mesun liña ku e manera di traha na otro munisipionan na Hulanda Europeo. E konklushon ku mester pone disponibel mas personal i sosten, tambe ta rekonosibel. Un terser rekomendashon importante ta pa establesé zonanan di bùfer (bufferzones) i áreanan sensitivo, for di punto di bista di naturalesa. Esaki lo pone ku protekshon di naturalesa i biodiversidat den áreanan vulnerabel lo ser tumá mas na kuenta ora ta evaluá petishonnan pa pèrmit.