Investigashon alarmante tokante e impakto di kambio di klima riba Boneiru

Nivel di awa ku ta subiendo ta menasá na guli un kinto parti di Boneiru

Investigashon hasí pa Vrije Universiteit Amsterdam bou di enkargo di Greenpeace, ta mustra ku e konsekuensianan di kambio di klima pa Boneiru ta desastroso. Olanan di kalor ta oumentando i refnan di koral, ku ta fungi komo barera natural kontra di olanan haltu, ta disparsiendo. E nivel di awa ku ta subiendo ta menasá na guli un kinto parti di e isla na fin di e siglo akí. WWF-NL huntu ku otro organisashonnan di defensa di naturalesa, pa años a bin ta traha pa salbaguardiá refnan di koral saludabel rondó di e isla i awor ta hasi un apelashon na gobièrnu Hulandes pa implementá e Plan di Maneho di Naturalesa i Medio Ambiente, ku ta vigente for di aprel 2020.

Corals in Bonaire, Dutch Caribbean

Koral na Boneiru © WWF-NL / Pieter de Groot

Refnan Saludabel = Resiliensia pa Klima

Refnan saludabel ta mas resiliente pa ku efektonan di kambio di klima i por sigui funshoná komo barera kostal natural ku por yuda prevení inundashon. E investigashon ekstenso di Vrije Universiteit tokante e konsekuensianan di kambio di klima pa Boneiru ta konfirmá e urgensia pa medidanan rápido i efektivo pa salba refnan di koral. E investigashon ta yega na e siguiente konklushon tokante e refnan di koral rondó di Boneiru:

E presioso ref di koral rondó di Boneiru ta forma un barera kostal natural ku ta yuda protehá e isla kontra inundashon. Ademas, e ref di koral ta profundamente konektá ku e identidat Boneriano, un ‘kraamkamer’ pa bida marino i mundialmente konosí entre sambuyadónan. Su futuro ta na peliger debí na kambio di klima. Solamente den e senario di klima di mas optimista, djis bou di e meta di e Akuerdo di Klima di Paris, lo no tin konsekuensia grandi na 2050. Pero den e senario di klima di mas ekstremo, asina tantu koral lo muri, ku pa 2050 solamente 13 di e 86 sitionan di sambuyá lo sobrebibí. Komo resultado, turismo di buseo (‘duiktoerisme’) lo baha, i lo e tin un impakto negativo masha grandi riba ekonomia. Konforme tur ekspektativa, e morto di koral lo sigui despues di 2050. Resultado di esaki lo ta ku tin gran probabilidat ku tur koral lo a disparsé pa fin di siglo.

Gobièrnu Hulandes: tempu pa akshon

Greenpeace tin intenshon pa huntu ku habitantenan di Boneiru, entamá un kaso den korte kontra e Estado Hulandes pa fòrsa gobièrnu pa tuma akshon di klima. WWF-NL ta sostené e atenshon ku Greenpeace ta pidiendo. WWF-NL, huntu ku otro organisashonnan di defensa di naturalesa na Boneiru, tambe ta preokupá pa e implementashon di e Plan di Maneho di Naturalesa i Medio Ambiente. E plan ta kla pa ser implementá for di april 2020 i mas ku 35 mion euro a ser hasí disponibel e aña akí. Lamentablemente ta resultá difísil pa Boneiru implementá esaki i ainda no a tuma akshon pa ehekutá e plan akí na e isla. Nos ta hasi un apelashon na gobièrnu pa resolvé a korto plaso e problemanan ku ta stroba implementashon.